ဇနီးမယားမ်ားအေၾကာင္း

မယား ၅-ပါး၊ ပယ္စြန္႔ထား၊ မိန္႔ၾကား ဓမၼသတ္။ ။ ကြာစြန္႔အပ္ေသာ မယား ငါးပါးဟူ၏၊ ေရွ႕ ၃-ပါးကို မကြာလိုကလည္း ေနႏိုင္သည္၊ က၀ိလကၡဏာဒီပနီက်မ္းမွ။
(၁) ျမံဳေသာမယား၊ ရွစ္ႏွစ္ ငံ့ေစာင့္ရမည္၊
(၂) သၼီးမိန္းမသာ ဖြားေသာမယား၊ ရွစ္ေယာက္ ဆယ္ေယာက္အထိ ေမြးေအာင္ ေစာင့္ငံ့ရမည္၊
(၃) ႏူေသာမယား၊ ကြာလိုက ကြာေစ၊
(၄) လင္ေစာင္ ေမ်ာက္မ ထားေသာ မယား၊
(၅) အမ်ိဳးတို႕၏ အက်င့္တရားကဖ်က္ေသာ မယား။

မယား အျပား ၇-ပါး။ ။ သတၱဂၤုတၱရပါဠိေတာ္။ ၄၆၆ ။႒။ ၁၇၇။ ဇာတ္ပါဠိေတာ္။ ပ-အုပ္။ ၇၈ ။႒။ ၃၁၃-တို႔၌ အက်ယ္႐ႈပါ။ ၎င္းသ႐ုပ္ကို မဃေဒ၀ လကၤာစကားရပ္ျဖင့္ သိရာ၏။ 'မယားခုႏွစ္မ်ိဳး၊ ရွိျမဲ႐ိုးတြင္၊ သူခိုးအရွင္၊ လူသတ္သြင္သို႔၊ အၾကင္မယား၊ လား၏ငရဲ၊ အျမဲမွတ္ဘိ၊ အမိတမွ်၊ ႏွမ မယြန္း၊ ခင္ပြန္းတသြယ္၊ ကြၽန္ႏွယ္ေလးျဖာ၊ မယားမွာကား၊ နိမၼာနတ္ျပည္၊ လားျမဲမည္၏၊ ယင္းသည္ေလးသြယ္၊ မယား၀ယ္လည္း၊ ကြၽန္ႏွယ္အလား၊ ထိုမယားမူ၊ ေယာက္်ားဆုပန္၊ နိဗၺာန္ဆုေကာင္း၊ ေတာင္းကမလြတ္၊ မခြၽတ္တူတည္၊ ျပည့္ျမဲမည္၏'။

မယားအရာ၊ ေျမာက္ေၾကာင္းမွာ၊ ၁၀-ျဖာ က်မ္းအထြက္။ ။ 'ဓနကၠိတာ ဒေယာ ဒသ ဘရိယာ' ဟူေသာ ေတရသကဏ္ ဋီကာပါဌ္အရ မယားအရာ ေျမာက္ျခင္း၏ အေၾကာင္း ဆယ္ပါးကို သိရာ၏၊ ၎င္းအက်ယ္ကို (အုပ္ထိန္းျခင္းရွိေသာ မိန္းမ ၂၀) သ႐ုပ္တြင္ နံပါတ္ ၁၁-မွ စ၍ၾကည့္႐ႈပါေလ။

မယားခိုး အျပား ၇-ပါး။ ။ မယားခိုးမႈ စီရင္ရာ၌ မႏုဓမၼသတ္အလို ေအာက္ပါ ခုႏွစ္ပါးကိုျပသည္။
(၁) ဟတၳဂၢါဟ-လက္စသည္ကိုင္တြယ္သံုးသပ္ျခင္း၊
(၂) ဃရ ပတၱ-လင္မရွိခိုက္ အိမ္သို႕ သြားေယာက္ျခင္း၊
(၃) ဂုယွ႒ာန-လံုျခဳံေသာအရပ္၌ ကာမႏွင့္စပ္ေသာ စကားတို႔ကိုဆိုျခင္း၊
(၄) သလႅာပ-ကာမဂုဏ္ျဖင့္ ေျဖာင္းျဖေျပာဆိုျခင္း၊
(၅) ေသနိ-တင္းတိမ္, ျခင္ေထာင္တြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ျခင္း၊
(၆) ဒြါရ-တိုက္တံခါးအတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ျခင္း၊
(၇) ေသယ်-အိပ္ရာခန္းသို႔၀င္ေရာက္ျခင္း။

မယားျမတ္ ၈-ေယာက္။ ။ ေလာကီက်မ္းလာ ဥပေဒသ။
(၁) ထမင္းစားေသာအခါ မိခင္ကဲ့သို႔ ၪပစုလုပ္ေကြၽးတတ္ေသာမယား၊
(၂) လင္ကို အ၀တ္အစားၪပျပင္ဆင္ယင္၍ ေပးတတ္ေသာမယား၊
(၃) လင္ကို ပကတိအခါ၌ ေမာင္ကဲ့သို႔ ႐ိုေသရွက္ေၾကာက္တတ္ေသာမယား၊
(၄) လင္ကို ကြၽန္မသဖြယ္ လုပ္ေကြၽးတတ္ေသာမယား၊
(၅) ေဘးရန္ရွိေသာအခါ အတိုင္အပင္ရေသာ မယား၊
(၆) ကာမကိစၥ၌ လင္၏ ေမြ႔ေလ်ာ္ဘြယ္ကို ၪပက်င့္တတ္ေသာမယား၊
(၇) အေရာင္းအဆင္း၏ တင့္တယ္လွပျခင္းကို ၪပျပင္ ဖီးလိမ္းတတ္ေသာ မယား၊
(၈) လင္၏ အလို၌ သည္းခံႏိုင္ေသာ မယား။

မယားျမတ္တို႔ အက်င့္လကၡဏာ ၆-ပါး။ ။ မိန္းမျမတ္တို႔ လိုက္နာၪပက်င့္ျခင္း အေလ့ျမတ္ ၆-ပါး ဟူ၏၊ မဟာသုဒႆနသုတ္ ပါဠိေတာ္မွ။
(၁) ပုဗၺဳ႒ာယီ-ေရွးဦးစြာ အိပ္ယာမွ ထေလ့ရွိျခင္း၊
(၂) ပစၦာ နိပါတီ-ေနာက္မွ အိပ္ေလ့ရွိျခင္း၊
(၃) ကႎကာရ ပဋိႆာ၀ိဏီ- ျပဳလုပ္ေပးရန္ လင့္ အသံစကားကို အသင့္နာခံေလ့ရွိျခင္း၊
(၄) မနာပ စာရီ-ႏွစ္ျခိဳက္ဘြယ္ကို ျပဳေလ့ရွိျခင္း၊
(၅) ပိယ ၀ါဒိနီ- ခ်စ္ဘြယ္စကားကို ဆိုေလ့ရွိျခင္း၊
(၆) မနာသာပိ ေနာ အဘိစာရီ- ေယာက္်ားတပါးကို စိတ္ျဖင့္မွ် မၾကံစီ မလြန္က်ဴး ေနေလ့ရွိ၏။

မယား၀တ္ ၅-ပါး။ ။ အိမ္ေထာင္ရွင္ေခၚ မယားလုပ္သူတို႔ ျပဳက်င့္ရမည့္ ၀တ္ငါးပါး။
(၁) အိမ္တြင္းမႈ ျပဳဘြယ္တို႔ကို ေစ့ငွစြာ ျပဳလုပ္ရျခင္း၊
(၂) လင္ရွာ၍ ရေသာ ပစၥည္းဥစၥာကို စုေဆာင္းမိေအာင္ သိမ္းတတ္ရျခင္း၊
(၃) မိမိလင္မွ တပါးေယာက္်ားကို မတပ္မက္ မႏွစ္သက္ရျခင္း၊
(၄) မိမိေဆြမ်ိဳး လင္၏ေဆြမ်ိဳးတို႔ကို ေလ်ာ္သလို ေပးကမ္းျဖန္႔ခ်ီရျခင္း၊
(၅) အပ်င္းမထူ အိမ္သူျပီလွစြာ ေနထိုင္ရျခင္း။