Hello! Thank You Visited My Blog
၁၉၂၀-ျပည့္ႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၂၆ ရက္ ေန႔စြဲပါ ကိုလံဘိုၿမိဳ႕ ဗုဒၶဘာသာသတင္း စာတြင္ ပါလာေသာ ေမးခြန္းပုစၦာမ်ားကား-
၁။ ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ-ငါ-သူတစ္ပါး မဟုတ္ (သို႔) ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ-ငါ-သူတစ္ပါးဟူ၍ ျခားနားျခင္း မရွိလွ်င္ ဒုစ႐ိုက္ အတြက္ မည္သို႕ တာ၀န္ရွိႏိုင္ပါမည္နည္း။
၂။ ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ-ငါ-သူတစ္ပါး ဟုတ္သည္ဆိုလွ်င္ (သို႔) ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ-ငါ-သူတစ္ပါး ဟူ၍ ျခားနားျခင္း ရွိလွ်င္ ၄င္းသေဘာ တရား သည္ အနိစၥသေဘာတရားႏွင့္ ညိညြတ္ပါ၏လား။ (ပုဂၢိဳလ္/ သတၱ၀ါ /ငါ /သူတပါး အျဖစ္ အခ်ိန္တစ္ခုၾကာေအာင္ ေတာက္ေလွ်ာက္ရွိေနသည္ဆိုပါက အနိစၥတရား (တရစပ္ပ်က္စီးေနမႈ) ႏွင့္ ကိုက္ညီပါသေလာ။)
--------------------------xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx...............................................................
ဆရာေတာ္ႀကီး၏ ထိုေမးခြန္းႏွစ္ခု၏အေျဖကို နားလည္ႏိုင္ရန္
ေရွးဦးစြာ ဗုဒၶတရားေတာ္ကို ခြဲျခမ္းေလ့လာရာတြင္ ေဒသနာ(၂)မ်ဳိး (သို႕) သာသနာ (၃)မ်ဳိးဟူ၍ ရွိေၾကာင္း နားလည္ရေပမည္။
ေဒသနာ(၂)မ်ဳိးတြင္
၁)ေ၀ါဟာရေဒသနာ (သမုတိသစၥာ)
၂)ပရမတၳေဒသနာ (ပရမတၳသစၥာ) ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိ၏။
အက်ယ္ေျပာ ရမယ္ဆိုရင္-
၁။ ေ၀ါဟာရ(ပညတ္)ေဒသနာဆိုသည္ကား- ေလာက၌ ပုဂၢိဳလ္ ရွိသည္။ သတၱ၀ါ ရွိသည္။ အတၱ ရွိသည္။ ဇီ၀ ရွိသည္။ အတိတ္၊ ပစၥပၸါန္၊ အနာဂတ္ ဘ၀ရွိသည္။ အသက္ ရွိသည္။ ငါ ရွိသည္။ သူ ရွိသည္။ ေယာက္်ား-မိန္းမ ရွိသည္ဟု ေလာကီဘံုသား လူအမ်ား တို႕ ထင္မွတ္ ေျပာဆို ၾကေသာ စကားမ်ဳိးသည္ ေ၀ါဟာရ (ပညတ္) မည္၏။
ထိုေ၀ါဟာရ (ပညတ္) ရွိၾကသည့္အတိုင္း ေဟာေတာ္မူေသာ ၀ိနည္း - ေဒသနာ သုတၱန္ ေဒသနာေတာ္ မ်ားသည္ ေ၀ါဟာရ(ပညတ္) ေဒသနာ မည္၏။
(သမုတ္တိ သစၥာတရား - တကယ္ မဟုတ္ ေသာ မုသားမျဖစ္႐ံုမွန္ကန္ေသာ အမွန္တရား ျဖစ္ေလသည္)
၂။ ပရမတၳေဒသနာဆိုသည္ကား- ေလာက၌ ပုဂၢိဳလ္ ဟူ၍မရွိ။ သတၱ၀ါ ဟူ၍မရွိ။ အတၱဟူ၍မရွိ။ ဇီ၀ ဟူ၍မရွိ။ အသက္-၀ိညာဥ္-လိပ္ျပာ ဟူ၍မရွိ။ ငါ ဟူ၍မရွိ။ သူတပါး ဟူ၍မရွိ။ ေယာက္်ား-မိန္းမ -တစ္ဦးဦး-တစ္ေယာက္ေယာက္- တစ္ခုခုဟူ၍မရွိ။
အသစ္အသစ္ အစားထိုး ေျပာင္းလဲသြားေနေသာ စြမ္းအင္႐ုပ္ဓါတ္မ်ားအစု (မသိတတ္ေသာ-မခံစားတတ္ ေသာသေဘာမ်ာ းအစု) ႏွင့္ နာမ္ဓါတ္မ်ား အစု (သိတတ္-ခံစားတတ္-မွတ္သားတတ္ေသာ သေဘာမ်ားအစု) ဟူ၍သာ အမွန္ တကယ္ ရွိသည္ ဟု ေဟာေတာ္မူေသာ အဘိဓိဓမၼာေဒသနာေတာ္ သည္ ပရမတၳ ေဒသနာ မည္၏ ( ပရမတၳ သစၥာ - တရစပ္ပ်က္စီးေနေသာသေဘာ ႏွင့္ အမွန္တကယ္ ရွိေနေသာ-- အမွန္တရား ျဖစ္ေလသည္)
ထို႕အတူ သာသနာ(၃)မ်ဳိးတြင္ ------
၁)အဓိသီလသာသနာ
၂)အဓိစိတၱသာသနာ
၃)အဓိပညာသာသနာ ဟူ၍ သံုးမ်ဳိးရွိ၏။
၁) အဓိသီလသာသနာ-သူတပါးအသက္ မသတ္အပ္။ သူတပါးဥစၥာ မခိုးအပ္။ အစရွိသျဖင့္ ဆံုးမေသာ သာသနာသည္ အဓိသီလသာသနာ ျဖစ္၏။
၂) အဓိစိတၱသာသနာ - ေမတၱာပြားမ်ားရန္-စိတ္တည္ၿငိမ္ေ စရန္ သမာဓိျဖစ္ေစရန္ အမွတ္သတိျဖင့္ေနရန္ ဆံုးမေသာ သာသနာ သည္ အဓိစိတၱသာသနာ ျဖစ္၏။
၃) အဓိပညာသာသနာ - ငါမဟုတ္-သူမဟုတ္-ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါ မဟုတ္-တစ္ဦးဦးမဟုတ္-အတၱမဟုတ္- ဇီ၀မဟုတ္-အသက္-၀ိညာဥ္-လိပ္ျပာ- တစ္ခုခုမဟုတ္။ တစ္ေယာက္ေယာက္မဟုတ္-မသိတတ္- မခံစားတတ္ေသာ ႐ုပ္ဓါတ္မ်ားအစု- ႏွင့္ သိတတ္-ခံစား တတ္ေသာ နာမ္ဓါတ္မ်ား အစု ဟူ၍သာ ရွိေလသည္။
ထို ရွိတယ္ဆိုေသာ ႐ုပ္ဓါတ္အစု မ်ား နာမ္ဓါတ္အစုမ်ားဟာလည္း ဒီ႐ုပ္ဓါတ္-ဒီ႐ုပ္ဓါတ္၊ ၊ ဒီနာမ္ဓါတ္-ဒီနာမ္ဓါတ္၊ ဒီစိတ္-ဒီစိတ္၊ ဒီေ၀ဒနာ-ဒီေ၀ဒနာ၊ ဒီအပူ-ဒီအပူ၊ ဒီတစ္ခု-ဒီတစ္ခု အေနနဲ႔ ေတာက္ေလွ်ာက္ရွိေနတာမဟုတ္ဘဲ ျဖစ္ဆိုတာနဲ႔ မရွိေတာ့ေပ။
မ်က္ေတာင္တစ္ခတ္-လွ်က္တစ္ျပက္ အတြင္းမွာ ကုေဋႏွင့္ ခ်ီကာ ပ်က္စီးသြားလိုက္ -အသစ္ အစားထိုး ျဖစ္ေပၚလာလိုက္ ႏွင့္ အနိစၥ သာဟုတ္သည္။ ဒုကၡသာဟုတ္သည္။ အနတၱ သာ ဟုတ္သည္ အႏွစ္သာရမဟုတ္ -အခ်ည္းႏွီးသေဘာ -သုညသေဘာ သက္သက္ ျဖစ္သည္ ဟု ပြါးမ်ားၾကေစရန္ ဆံုးမေတာ္မူေသာ သာသနာသည္ အဓိပညာ သာသနာ ျဖစ္၏။
ထိုတြင္ အဓိသီသာသာသနာ- အဓိစိတၱသာသနာ ႏွစ္ပါးသည္ ေ၀ါဟာရ ေဒသနာ(ပညတ္) ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေပသည္။ (တနည္း) - သီလအက်ဳိးငွာသမထ အက်ဳိးငွာ ေ၀ါဟာရေဒသနာမ်ား-ပညတ္ခ်က္မ်ား- သမုတိသစၥာမ်ား ကို နားလည္ရ အသံုးျပဳရေလသည္။
အဓိပညာသာသနာသည္ ပရမတၳေဒသနာႏွင့္ သက္ဆိုင္ေပသည္။ (တနည္း) အသိဥာဏ္အမွန္-၀ိႆနာဥာဏ္မ်ားျဖစ္ ေပၚေရး-မဂ္ဥာဏ္ဖိုလ္ဥာဏ္ျဖစ္ေပၚေရး- အမွန္တကယ္ဟုတ္ေသာ သစၥာတရား-နိေရာဓ တရားကို မ်က္ေမွာက္ျပဳ သိရွိနားလည္ေရး - အဓိပညာသာသနာ အက်ဳိးငွာ - ပရမတၳေဒသနာ - ပရမတၳသစၥာတရားမ်ားကို သေဘာေပါက္ သိနားလည္ရေပမည္။
--------------------------xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx...............................................................
လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီးမွ ပထမပုစာၦ အေျဖ -
၁။ ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ-ငါ-သူတစ္ပါး ဟူ၍ ျခားနားျခင္းမရွိလွ်င္ (ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ - ငါ - သူတစ္ပါး - တစ္ဦးဦး - တစ္ေယာက္ေယာက္ - တစ္ခုခု - အသက္- ၀ိညာဥ္ - လိပ္ျပာအျဖစ္ တစ္ခုတည္းမွ - တစ္ေယာက္တည္းမွ
ေတာက္ေလွ်ာက္ ရွိေနတာ မဟုတ္ဟု ဆိုလွ်င္) ဒုစ႐ိုက္ အတြက္ မည္သို႕တာ၀န္ရွိႏိုင္မည္နည္း ဟူေသာ ပထမပုစၦာ ၌အေျဖကား -
...ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ- ငါ- သူတစ္ပါး ဟူ၍ ျခားနားျခင္းမရွိ ဟူေသာစကားသည္ ပရမတၳေဒသနာ၏ ဆိုင္ရာေပတည္း။ ဒုစ႐ိုက္အတြက္ မည္သုိ႕ တာ၀န္ရွိႏိုင္မည္နည္းဟူေသာ စကားသည္ ေ၀ါဟာရ ေဒသနာ၏ ဆိုင္ရာေပတည္း။
အဓိသီလသာသနာ အဓိစိတၱသာသနာ ဟူေသာ သီလ၀ိသုဒိၶ-စိတၱ၀ိသုဒၶိကို ျပဆိုရာ၌ ေ၀ါဟာရေဒသနာ ကို လႊတ္၍ (ဖယ္၍) ျပဆိုျခင္းငွာ မတတ္ေကာင္း။
အဓိပညာ သာသနာ ဟူေသာ ဒိဌိ၀ိသုဒၶိ ကို ျပဆိုရာ၌ ေ၀ါဟာရေဒသနာႏွင့္ ျပဆိုျခင္းငွာ မတတ္ေကာင္း၊ ပရမတၳေဒသနာ၏ဆိုင္ရာသာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ပုစၦာ ၌မူကား- ေ၀ါဟာရေဒသနာဆိုင္ရာ ႏွင့္ ပရမတၳေဒသနာဆိုင္ရာတို႕ ေရာေထြးလ်က္ ရွိ၏။ ေရွးဦးပထမ ျပဆိုခဲ့ေသာ ေဒသနာ အျပား(ေဒသနာအမ်ဳိးအစားမ်ား) ႏွင့္ သာသနာအျပား (သာသနာ အမ်ဳိးအစားမ်ား) တို႕အေပၚ ေထာက္ထား၍ ယူေလ။ (ခြဲျခားနားလည္၍ သေဘာေပါက္ရန္ လိုေပသည္။) ပထမပုစၦာ အေျဖ ၿပီး၏။
၂။ ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ- ငါ-သူတစ္ပါး ဟူ၍ ျခားနားျခင္းရွိလွ်င္ (ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ - ငါ - သူတစ္ပါး - တစ္ဦးဦး တစ္ေယာက္ေယာက္ -တစ္ခုခု-အသက္- ၀ိညာဥ္ -လိပ္ျပာအျဖစ္ တစ္ခုတည္းမွ- တစ္ေယာက္တည္း မွ ေတာက္ေလွ်ာက္ ရွိေနတာ ဟုတ္သည္ဟု ဆိုလွ်င္) ၄င္းသေဘာ တရားသည္ (တရစပ္ပ်က္စီးေနမႈ) အနိစၥသေဘာတရားႏွင့္ ညီညြတ္ပါ၏ေလာ ဟူေသာဒုတိယပုစၦာ ၌ -
အေျဖကား ...ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ- ငါ- သူတစ္ပါး မည္သည္ တစ္ဘ၀မွာ တစ္ခါသာ ေသၿမဲျဖစ္၏။ တစ္ဘ၀မွာ အခါခါ ေသသည္ ဟူ၍မရွိ အနိစၥမ်ဳိး မည္၏။
ဗုဒၶဘာသာ၌ အနိစၥဆိုသည္ကား (ဗုဒၶ အဓိက နားလည္ ႐ႈျမင္ေစ လိုေသာ အနိစၥ ဆိုသည္ကား) ႐ုပ္ဓါတ္တရား-နာမ္ဓါတ္တရား တို႕၏ တရစပ္လ်င္ျမန္စြာ ခ်ဳပ္ျခင္း(ပ်က္ျခင္း) ကို ဆိုလို၏။ ထို႐ုပ္ဓါတ္တရား- နာမ္ဓါတ္တရား တို႔၏ ခ်ဳပ္ျခင္း(ပ်က္စိးျခင္း) မည္သည္ မ်က္ေတာင္တစ္ခတ္-လွ်ပ္တစ္ျပက္ ခဏအတြင္းမွာ အႀကိမ္မ်ားစြာ ခ်ဳပ္၏။ ပ်က္စီးေန၏။
ထို႕ေၾကာင့္ ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ- ငါ- သူတစ္ပါး ဟူ၍ အမွန္မရွိ။ အမွန္မဟုတ္။ (ငါ- တစ္ဦးဦး-တစ္ေယာက္ေယာက္ - တစ္ခုခု - အသက္- ၀ိညာဥ္ -လိပ္ျပာအျဖစ္ တစ္ခုတည္းမွ တစ္ေယာက္တည္းမွ ေတာက္ေလွ်ာက္ ရွိေနတာ မဟုတ္)။
အကယ္၍ ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ- - ငါ- သူတစ္ပါး အျဖစ္ (လူ - နတ္) (ဧကန္ရွိေနသည္ - ဧကန္ဟုတ္သည္) ဟု ထင္ျမင္ယူဆခဲ့လွ်င္ အနိစၥ၀ိပႆနာဥာဏ္ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္၏။ အနိစၥ ၀ိပႆနာဥာဏ္ကို ေပါက္ေရာက္လွ်င္ ထိုအယူပ်က္၏။ ထိုအယူပ်က္မွပင္ မဂ္ဥာဏ္ - ဖိုလ္ဥာဏ္သုိ႕ ေရာက္ႏိုင္၏။
ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ- - ငါ- သူတစ္ပါး ၊ ယခုဘ၀၊ ေနာက္ဘ၀အျဖစ္ (လူ - နတ္ - တိရစၧာန္) သမုတိသစၥာကို (ပညတ္တရားကို) မိမိ လူ႔ဘ၀ တစ္ဘ၀ တစ္နပ္စာေကာင္းစားေရး အဆင္ေျပေစေရးအတြက္သာ ၾကည့္ၿပီး ပစ္ပယ္ပါက ကိုယ္က်င့္တရား၊ ၿဗဟၼစိုရ္တရားမ်ား၊ ကုိယ္ခ်င္းစာတရားမ်ား ေခါင္းပါးလာကာ ေလာကႀကီး ပ်က္စီးေလသည္။
ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ- - ငါ- သူတစ္ပါး ၊ ယခုဘ၀၊ ေနာက္ဘ၀၊ ေယာက္်ားဘ၀၊ မိန္းမဘ၀၊ ေယာဂီဘ၀၊ ဆင္းရဲသားဘ၀၊ သူေဌးဘ၀ စသည့္ သမုတိသစၥာ (အျဖစ္တရား-အက်ဳိးတရား)မ်ားသည္ အဟုတ္ထင္၊ အတည္ယူ၊ ဆုပ္ကိုင္၊ အဓိကထား ၿငိတြယ္ေနဖို႔ မဟုတ္သလို ပစ္ပယ္ဖို႔ ဆန္႔က်င္ဖို႔လည္းမဟုတ္ ........အမွန္တရားသစၥာတရား နားလည္ေရးအတြက္ အသံုးခ်ရံု သက္သက္၊ ေတြ႕ႀကံဳရံု သက္သက္ ျဖစ္ေစဖို႕သာ။
၁၉၂၀-ျပည့္ႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၂၆ ရက္ ေန႔စြဲပါ ကိုလံဘိုၿမိဳ႕ ဗုဒၶဘာသာသတင္း စာတြင္ ပါလာေသာ ေမးခြန္းပုစၦာမ်ားကား-
၁။ ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ-ငါ-သူတစ္ပါး မဟုတ္ (သို႔) ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ-ငါ-သူတစ္ပါးဟူ၍ ျခားနားျခင္း မရွိလွ်င္ ဒုစ႐ိုက္ အတြက္ မည္သို႕ တာ၀န္ရွိႏိုင္ပါမည္နည္း။
၂။ ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ-ငါ-သူတစ္ပါး ဟုတ္သည္ဆိုလွ်င္ (သို႔) ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ-ငါ-သူတစ္ပါး ဟူ၍ ျခားနားျခင္း ရွိလွ်င္ ၄င္းသေဘာ တရား သည္ အနိစၥသေဘာတရားႏွင့္ ညိညြတ္ပါ၏လား။ (ပုဂၢိဳလ္/ သတၱ၀ါ /ငါ /သူတပါး အျဖစ္ အခ်ိန္တစ္ခုၾကာေအာင္ ေတာက္ေလွ်ာက္ရွိေနသည္ဆိုပါက အနိစၥတရား (တရစပ္ပ်က္စီးေနမႈ) ႏွင့္ ကိုက္ညီပါသေလာ။)
--------------------------xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx...............................................................
ဆရာေတာ္ႀကီး၏ ထိုေမးခြန္းႏွစ္ခု၏အေျဖကို နားလည္ႏိုင္ရန္
ေရွးဦးစြာ ဗုဒၶတရားေတာ္ကို ခြဲျခမ္းေလ့လာရာတြင္ ေဒသနာ(၂)မ်ဳိး (သို႕) သာသနာ (၃)မ်ဳိးဟူ၍ ရွိေၾကာင္း နားလည္ရေပမည္။
ေဒသနာ(၂)မ်ဳိးတြင္
၁)ေ၀ါဟာရေဒသနာ (သမုတိသစၥာ)
၂)ပရမတၳေဒသနာ (ပရမတၳသစၥာ) ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိ၏။
အက်ယ္ေျပာ ရမယ္ဆိုရင္-
၁။ ေ၀ါဟာရ(ပညတ္)ေဒသနာဆိုသည္ကား- ေလာက၌ ပုဂၢိဳလ္ ရွိသည္။ သတၱ၀ါ ရွိသည္။ အတၱ ရွိသည္။ ဇီ၀ ရွိသည္။ အတိတ္၊ ပစၥပၸါန္၊ အနာဂတ္ ဘ၀ရွိသည္။ အသက္ ရွိသည္။ ငါ ရွိသည္။ သူ ရွိသည္။ ေယာက္်ား-မိန္းမ ရွိသည္ဟု ေလာကီဘံုသား လူအမ်ား တို႕ ထင္မွတ္ ေျပာဆို ၾကေသာ စကားမ်ဳိးသည္ ေ၀ါဟာရ (ပညတ္) မည္၏။
ထိုေ၀ါဟာရ (ပညတ္) ရွိၾကသည့္အတိုင္း ေဟာေတာ္မူေသာ ၀ိနည္း - ေဒသနာ သုတၱန္ ေဒသနာေတာ္ မ်ားသည္ ေ၀ါဟာရ(ပညတ္) ေဒသနာ မည္၏။
(သမုတ္တိ သစၥာတရား - တကယ္ မဟုတ္ ေသာ မုသားမျဖစ္႐ံုမွန္ကန္ေသာ အမွန္တရား ျဖစ္ေလသည္)
၂။ ပရမတၳေဒသနာဆိုသည္ကား- ေလာက၌ ပုဂၢိဳလ္ ဟူ၍မရွိ။ သတၱ၀ါ ဟူ၍မရွိ။ အတၱဟူ၍မရွိ။ ဇီ၀ ဟူ၍မရွိ။ အသက္-၀ိညာဥ္-လိပ္ျပာ ဟူ၍မရွိ။ ငါ ဟူ၍မရွိ။ သူတပါး ဟူ၍မရွိ။ ေယာက္်ား-မိန္းမ -တစ္ဦးဦး-တစ္ေယာက္ေယာက္- တစ္ခုခုဟူ၍မရွိ။
အသစ္အသစ္ အစားထိုး ေျပာင္းလဲသြားေနေသာ စြမ္းအင္႐ုပ္ဓါတ္မ်ားအစု (မသိတတ္ေသာ-မခံစားတတ္ ေသာသေဘာမ်ာ
ထို႕အတူ သာသနာ(၃)မ်ဳိးတြင္ ------
၁)အဓိသီလသာသနာ
၂)အဓိစိတၱသာသနာ
၃)အဓိပညာသာသနာ ဟူ၍ သံုးမ်ဳိးရွိ၏။
၁) အဓိသီလသာသနာ-သူတပါးအသက္ မသတ္အပ္။ သူတပါးဥစၥာ မခိုးအပ္။ အစရွိသျဖင့္ ဆံုးမေသာ သာသနာသည္ အဓိသီလသာသနာ ျဖစ္၏။
၂) အဓိစိတၱသာသနာ - ေမတၱာပြားမ်ားရန္-စိတ္တည္ၿငိမ္ေ
၃) အဓိပညာသာသနာ - ငါမဟုတ္-သူမဟုတ္-ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါ
ထို ရွိတယ္ဆိုေသာ ႐ုပ္ဓါတ္အစု မ်ား နာမ္ဓါတ္အစုမ်ားဟာလည္း ဒီ႐ုပ္ဓါတ္-ဒီ႐ုပ္ဓါတ္၊ ၊ ဒီနာမ္ဓါတ္-ဒီနာမ္ဓါတ္၊ ဒီစိတ္-ဒီစိတ္၊ ဒီေ၀ဒနာ-ဒီေ၀ဒနာ၊ ဒီအပူ-ဒီအပူ၊ ဒီတစ္ခု-ဒီတစ္ခု အေနနဲ႔ ေတာက္ေလွ်ာက္ရွိေနတာမဟုတ္ဘဲ ျဖစ္ဆိုတာနဲ႔ မရွိေတာ့ေပ။
မ်က္ေတာင္တစ္ခတ္-လွ်က္တစ္ျပက္
ထိုတြင္ အဓိသီသာသာသနာ- အဓိစိတၱသာသနာ ႏွစ္ပါးသည္ ေ၀ါဟာရ ေဒသနာ(ပညတ္) ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေပသည္။ (တနည္း) - သီလအက်ဳိးငွာသမထ အက်ဳိးငွာ ေ၀ါဟာရေဒသနာမ်ား-ပညတ္ခ်က္မ်ား-
အဓိပညာသာသနာသည္ ပရမတၳေဒသနာႏွင့္ သက္ဆိုင္ေပသည္။ (တနည္း) အသိဥာဏ္အမွန္-၀ိႆနာဥာဏ္မ်ားျဖစ္
--------------------------xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx...............................................................
လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီးမွ ပထမပုစာၦ အေျဖ -
၁။ ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ-ငါ-သူတစ္ပါး ဟူ၍ ျခားနားျခင္းမရွိလွ်င္ (ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ - ငါ - သူတစ္ပါး - တစ္ဦးဦး - တစ္ေယာက္ေယာက္ - တစ္ခုခု - အသက္- ၀ိညာဥ္ - လိပ္ျပာအျဖစ္ တစ္ခုတည္းမွ - တစ္ေယာက္တည္းမွ
ေတာက္ေလွ်ာက္ ရွိေနတာ မဟုတ္ဟု ဆိုလွ်င္) ဒုစ႐ိုက္ အတြက္ မည္သို႕တာ၀န္ရွိႏိုင္မည္နည္း ဟူေသာ ပထမပုစၦာ ၌အေျဖကား -
...ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ- ငါ- သူတစ္ပါး ဟူ၍ ျခားနားျခင္းမရွိ ဟူေသာစကားသည္ ပရမတၳေဒသနာ၏ ဆိုင္ရာေပတည္း။ ဒုစ႐ိုက္အတြက္ မည္သုိ႕ တာ၀န္ရွိႏိုင္မည္နည္းဟူေသာ စကားသည္ ေ၀ါဟာရ ေဒသနာ၏ ဆိုင္ရာေပတည္း။
အဓိသီလသာသနာ အဓိစိတၱသာသနာ ဟူေသာ သီလ၀ိသုဒိၶ-စိတၱ၀ိသုဒၶိကို ျပဆိုရာ၌ ေ၀ါဟာရေဒသနာ ကို လႊတ္၍ (ဖယ္၍) ျပဆိုျခင္းငွာ မတတ္ေကာင္း။
အဓိပညာ သာသနာ ဟူေသာ ဒိဌိ၀ိသုဒၶိ ကို ျပဆိုရာ၌ ေ၀ါဟာရေဒသနာႏွင့္ ျပဆိုျခင္းငွာ မတတ္ေကာင္း၊ ပရမတၳေဒသနာ၏ဆိုင္ရာသာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ပုစၦာ ၌မူကား- ေ၀ါဟာရေဒသနာဆိုင္ရာ ႏွင့္ ပရမတၳေဒသနာဆိုင္ရာတို႕ ေရာေထြးလ်က္ ရွိ၏။ ေရွးဦးပထမ ျပဆိုခဲ့ေသာ ေဒသနာ အျပား(ေဒသနာအမ်ဳိးအစားမ်ား) ႏွင့္ သာသနာအျပား (သာသနာ အမ်ဳိးအစားမ်ား) တို႕အေပၚ ေထာက္ထား၍ ယူေလ။ (ခြဲျခားနားလည္၍ သေဘာေပါက္ရန္ လိုေပသည္။) ပထမပုစၦာ အေျဖ ၿပီး၏။
၂။ ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ- ငါ-သူတစ္ပါး ဟူ၍ ျခားနားျခင္းရွိလွ်င္ (ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ - ငါ - သူတစ္ပါး - တစ္ဦးဦး တစ္ေယာက္ေယာက္ -တစ္ခုခု-အသက္- ၀ိညာဥ္ -လိပ္ျပာအျဖစ္ တစ္ခုတည္းမွ- တစ္ေယာက္တည္း မွ ေတာက္ေလွ်ာက္ ရွိေနတာ ဟုတ္သည္ဟု ဆိုလွ်င္) ၄င္းသေဘာ တရားသည္ (တရစပ္ပ်က္စီးေနမႈ) အနိစၥသေဘာတရားႏွင့္ ညီညြတ္ပါ၏ေလာ ဟူေသာဒုတိယပုစၦာ ၌ -
အေျဖကား ...ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ- ငါ- သူတစ္ပါး မည္သည္ တစ္ဘ၀မွာ တစ္ခါသာ ေသၿမဲျဖစ္၏။ တစ္ဘ၀မွာ အခါခါ ေသသည္ ဟူ၍မရွိ အနိစၥမ်ဳိး မည္၏။
ဗုဒၶဘာသာ၌ အနိစၥဆိုသည္ကား (ဗုဒၶ အဓိက နားလည္ ႐ႈျမင္ေစ လိုေသာ အနိစၥ ဆိုသည္ကား) ႐ုပ္ဓါတ္တရား-နာမ္ဓါတ္တရား တို႕၏ တရစပ္လ်င္ျမန္စြာ ခ်ဳပ္ျခင္း(ပ်က္ျခင္း) ကို ဆိုလို၏။ ထို႐ုပ္ဓါတ္တရား- နာမ္ဓါတ္တရား တို႔၏ ခ်ဳပ္ျခင္း(ပ်က္စိးျခင္း) မည္သည္ မ်က္ေတာင္တစ္ခတ္-လွ်ပ္တစ္ျပက္ ခဏအတြင္းမွာ အႀကိမ္မ်ားစြာ ခ်ဳပ္၏။ ပ်က္စီးေန၏။
ထို႕ေၾကာင့္ ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ- ငါ- သူတစ္ပါး ဟူ၍ အမွန္မရွိ။ အမွန္မဟုတ္။ (ငါ- တစ္ဦးဦး-တစ္ေယာက္ေယာက္ - တစ္ခုခု - အသက္- ၀ိညာဥ္ -လိပ္ျပာအျဖစ္ တစ္ခုတည္းမွ တစ္ေယာက္တည္းမွ ေတာက္ေလွ်ာက္ ရွိေနတာ မဟုတ္)။
အကယ္၍ ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ- - ငါ- သူတစ္ပါး အျဖစ္ (လူ - နတ္) (ဧကန္ရွိေနသည္ - ဧကန္ဟုတ္သည္) ဟု ထင္ျမင္ယူဆခဲ့လွ်င္ အနိစၥ၀ိပႆနာဥာဏ္ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္၏။ အနိစၥ ၀ိပႆနာဥာဏ္ကို ေပါက္ေရာက္လွ်င္ ထိုအယူပ်က္၏။ ထိုအယူပ်က္မွပင္ မဂ္ဥာဏ္ - ဖိုလ္ဥာဏ္သုိ႕ ေရာက္ႏိုင္၏။
ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ- - ငါ- သူတစ္ပါး ၊ ယခုဘ၀၊ ေနာက္ဘ၀အျဖစ္ (လူ - နတ္ - တိရစၧာန္) သမုတိသစၥာကို (ပညတ္တရားကို) မိမိ လူ႔ဘ၀ တစ္ဘ၀ တစ္နပ္စာေကာင္းစားေရး အဆင္ေျပေစေရးအတြက္သာ ၾကည့္ၿပီး ပစ္ပယ္ပါက ကိုယ္က်င့္တရား၊ ၿဗဟၼစိုရ္တရားမ်ား၊ ကုိယ္ခ်င္းစာတရားမ်ား ေခါင္းပါးလာကာ ေလာကႀကီး ပ်က္စီးေလသည္။
ပုဂၢိဳလ္- သတၱ၀ါ- - ငါ- သူတစ္ပါး ၊ ယခုဘ၀၊ ေနာက္ဘ၀၊ ေယာက္်ားဘ၀၊ မိန္းမဘ၀၊ ေယာဂီဘ၀၊ ဆင္းရဲသားဘ၀၊ သူေဌးဘ၀ စသည့္ သမုတိသစၥာ (အျဖစ္တရား-အက်ဳိးတရား)မ်ားသည္ အဟုတ္ထင္၊ အတည္ယူ၊ ဆုပ္ကိုင္၊ အဓိကထား ၿငိတြယ္ေနဖို႔ မဟုတ္သလို ပစ္ပယ္ဖို႔ ဆန္႔က်င္ဖို႔လည္းမဟုတ္ ........အမွန္တရားသစၥာတရား နားလည္ေရးအတြက္ အသံုးခ်ရံု သက္သက္၊ ေတြ႕ႀကံဳရံု သက္သက္ ျဖစ္ေစဖို႕သာ။